Նարեկացու, Քուչակի պես լուսապսակ ճակատ չկա։
Եղիշե Չարենց
Մաշտոցյան գրերի գյուտից և թարգմանական հզոր շարժումից հետո ձևավորվեց հայ ինքնուրույն գրականությունը: Մեր առաջին հեղինակները պատմիչներն են, որոնք գրեցին հայոց պատմության մասին գրքեր, մատյաններ: Մովսես Խորենացին առաջինը գրեց հայ ազգի ամբողջական պատմությունը, իսկ Փավստոս Բուզանդը, Եղիշեն, Ղազար Փարպեցին և մյուսները, գրեցին մեր ազգի պատմության որոշակի ժամանակահատվածներ ներկայացնող պատմություններ: